Gmina Duszniki jest jedną z 8 gmin powiatu szamotulskiego i jedną z 226 gmin województwa wielkopolskiego. W obecnych granicach działa od 1 stycznia 1973 roku. Jest w skali województwa średniej wielkości gminą. Ma powierzchnię 15 628 ha (156,3 km2), co daje jej trzecie miejsce w powiecie szamotulskim i 60 miejsce w województwie wielkopolskim.

Z gminą Duszniki graniczą następujące gminy:

- od północy - Szamotuły,

- od północnego - wschodu Kaźmierz,

- od wschodu - Tarnowo Podgórne,

- od południa - Buk i Opalenica,

- od południowego - zachodu - Kuślin,

- od zachodu - Lwówek,

- od północnego - zachodu - Pniewy.

Duszniki leżą w centrum Wielkopolski w odległości 40 km na zachód od Poznania i w odległości 120 km od granicy z Niemcami i Unią Europejską.

Przez teren gminy przechodzi jeden z najważniejszych szlaków komunikacyjnych w Polsce: droga krajowa nr 2 Berlin - Warszawa - Moskwa i autostrada A2.

Położenie geograficzne gminy, w aspekcie rozwoju gospodarczego, jest bardzo korzystne. Lokalizacja gminy umożliwia zróżnicowany rozwój działalności gospodarczej, a zwłaszcza w zakresie usług związanych z obsługą ruchu turystycznego na trasie nr 2.

Gmina ma korzystnie ukształtowaną sieć osadniczą. Na terenie gminy nie ma miast. Jest 20 wsi rozłożonych prawie równomiernie po całym terenie gminy. Miejscowość Duszniki, w której znajduje się siedziba Urzędu Gminy, położona jest w centralnym miejscu gminy.

Około 60 % mieszkańców gminy zamieszkuje w dużych wsiach (powyżej 500 mieszkańców), tj. w Dusznikach, Grzebienisku, Niewierzu, Podrzewiu i Sękowie.

Większość obszaru gminy zajmują tereny rolnicze, które stanowią prawie 85 % powierzchni ogólnej gminy. Na 1 mieszkańca gminy przypada 1,63 ha użytków rolnych (w powiecie szamotulskim 0,78 ha, w województwie wielkopolskim 0,56 ha). Wskazuje to na wybitnie rolniczy charakter gminy.

Podstawowymi funkcjami pełnionymi na terenie gminy są: rolnictwo, drobna wytwórczość, usługi i handel.

Klimat na terenie gminy jest typowy dla Pojezierza Poznańskiego. Cechą szczególną klimatu tego Pojezierza jest wzajemne oddziaływanie powietrza morskiego i kontynentalnego. Powoduje to dużą zmienność stanów pogody. Niekorzystną cechą klimatu jest niski poziom opadów atmosferycznych, powodujący długotrwałe susze. Roczna suma opadów atmosferycznych (obliczona na podstawie wieloletnich obserwacji) wynosi 520 mm. W roku 2000 było tylko 485 mm opadów atmosferycznych.

W ujęciu fizyczno - geograficznym wg Kondrackiego teren gminy jest położony w:

- Prowincji Niż Środkowopolski,

- Podprowincji Pojezierze Południowo-Bałtyckie,

- Makroregionie Pojezierze Wielkopolskie

- Mezoregionie Pojezierze Poznańskie.

Gmina Duszniki charakteryzuje się dosyć płaskim terenem, różnice wysokości wahają się od 80 do 90 m n.p.m. Tylko na północnych i północno - wschodnich krańcach gminy teren jest bardziej urozmaicony i wysokości sięgają do około 100 m n.p.m.

Obszar gminy jest pokryty licznymi ciekami wodnymi i rowami, dopływami Mogilnicy. Są to niewielkie cieki i większość z nich okresowo wysycha.

Zlewnia rzeki Mogilnicy zajmuje prawie cały obszar gminy ze spływem w kierunku południowym do rzeki Warty. Skrawek północny gminy jest odwadniany przez rzekę Samę w kierunku północno - wschodnim. Natomiast wschodnia część gminy jest położona w zlewni rzeki Samicy Stęszewskiej z kierunkiem spływu południowo - wschodnim do rzeki Warty.

Pod względem geologicznym obszar gminy budują utwory trzeciorzędowe i czwartorzędowe. Utwory trzeciorzędowe to osady oligocenu i miocenu, ułożone na ogół poziomo.

Utwory czwartorzędowe reprezentowane są przez poziomy glin morenowych rozdzielonych lokalnie osadami rzecznymi i fluwioglacjalnymi w postaci piasków, żwirów oraz mułków i iłów.

 

Z kierunku północno - wschodniego na południowo - zachodni przechodzi Główny Zbiornik Wód Podziemnych (GZWP) Nr 145 pod nazwą "Dolina Kopalna Samy" o zasięgu Szamotuły - Dusznki. Jest to zbiornik czwartorzędowy porowy o średniej głębokości 40 m i szacunkowych zasobach dyspozycyjnych równych 36,0 tys. m3/d. Obszar zbiornika pokrywa się z Obszarem Najwyższej Ochrony (OWO).

Na terenie gminy jest zlokalizowany jeden punkt pomiarowo kontrolny (ppk) należący do sieci krajowej monitoringu, w Niewierzu.

Wody podziemne wykorzystywane do celów bytowo - gospodarczych występują w obrębie utworów czwartorzędowych i trzeciorzędowych. Poziom trzeciorzędowy ma charakter naporowy lub swobodny i ujmowany jest sporadycznie. Głównym piętrem wodonośnym czwartorzędowym jest poziom Wielkopolskiej Doliny Kopalnej. Tworzą go piaski o różnym uziarnieniu i żwiry.

Od powierzchni Dolinę Kopalną przykrywają zmiennej miąższości warstwy glin zwałowych od 20 - 40 m tworząc warstwę izolacyjną. Poza tym obszarem w części północno - wschodniej grubość warstwy gliniastej wzrasta od 30 - 60 m w Sękowie i Podrzewiu do 60 - 90 m w rejonie Ceradza Dolnego, Brzozy, Grzebieniska. Istniejące w tym rejonie ujęcia czwartorzędowe charakteryzują się dużą wydajnością:

- Duszniki - 120,0 m³/h, przy depresji 2,9 m

- Sarbia - 120,0 m³/h, przy depresji 17,4 m

- Kunowo - 90,0 m³/h, przy depresji 4,0 m.

Rejony o zmniejszonej wydajności warstwy czwartorzędowej i zasobach występujących na dużych głębokościach 47 - 79 m p.p.t. to: Zakrzewko i Bródki.

Poza czwartorzędowymi strukturami wodonośnymi występują obszary o ograniczonej wodonośności zbudowane z glin zwałowych zaliczanych do utworów półprzepuszczalnych. Ujęcia w tym rejonie bazują głównie na wodzie ze struktur trzeciorzędowych znajdujących się na głębokości od 80 -160 m p.p.t.

 

Obszar gminy znajduje się w zlewniach następujących rzek:

- Mogilnicy Górnej (Mogilnicy),

- Mogilnicy Wschodniej,

- Samicy Stęszewskiej,

- Samy.

Dorzecze Mogilnicy zajmuje większą część gminy. Zlewnia Samicy zajmuje część południowo - wschodnią, rzeka jest dopływem Kanału Mosińskiego. Natomiast zlewnia rzeki Samy - północno - wschodni kraniec gminy, dopływ jeziora Bytyńskiego.

Rzeką Mogilnicą nazywane są trzy cieki łączące się ze sobą w rejonie Wojnowic i Troszczyna. Dla wyróżnienia najczęściej obok nazwy Mogilnica podawane są numery I, II, III lub określenia Zachodnia, Wschodnia i Górna bez wskazania rzeki głównej i dopływów [IMGW 1983]. Jako podstawowy ciek przyjmuje się Mogilnicę Górną nazywając ją Mogilnicą, pozostałe cieki o nazwach Mogilnica Wschodnia i Mogilnica Zachodnia uznano za jej dopływy. Mogilnica Górna i Wschodnia przepływają przez gminę Duszniki.

Pod względem administracyjnym zlewnia rzeki leży na terenie gmin: Pniewy, Duszniki, Buk, Lwówek, Kuślin, Buk, Opalenica, Granowo.

Całkowita długość Mogilnicy wynosi 66,8 km (dane IMGW); powierzchnia zlewni to 699,8 km² (bez Kanału Prut I - 664,4 km²). Rzeka wypływa z Jeziora Pniewskiego położonego na wysokości 94,1 m npm. W skład jego zlewni całkowitej wchodzą jeziora Luboszek, Lubosz Wielki i kilka mniejszych połączonych ze sobą rowami. Ujście Mogilnicy do Kanału Mosińskiego przez Kanał Prut I następuje w miejscowości Sepno na wysokości 70 m npm. (w zasadzie Mogilnica bifurkuje kanałami Prut I i Prut II na wschód i zachód).

Na terenie podmokłego zagłębienia wysłanego torfem, około 4 km poniżej Turkowa, Mogilnica zbliża się na odległość 0,5 km do Mogilnicy Wschodniej. Stwarza to możliwość kontaktowania się wód obu dorzeczy. Deniwelacje w zlewni osiągają 5 do 10 m. Zlewnię Mogilnicy budują gliny i piaski strefy moreny czołowej. W obniżeniach torfy. Deniwelacja terenu 10 - 15 m. Niewielkie fragmenty północnej zlewni (okolice Pniew) zbudowane z piasków sandrowych stanowią obszary bardzo korzystne pod względem infiltracyjnym. Również obszar wysoczyzny niedaleko miejscowości Duszniki charakteryzuje się korzystnymi warunkami infiltracji wód. Duża chłonność gruntów wymaga zachowania szczególnej ostrożności w zakresie gospodarki wodno-ściekowej i odpadowej w celu zapobieżenia degradacji środowiska i ochrony zasobów wód podziemnych.

Zaopatrzenie w wodę terenu gminy odbywa się z 3 ujęć komunalnych zlokalizowanych w: Dusznikach, Kunowie i Sarbii oraz z zakładowego ujęcia RKS Wilczyna (miejscowość Podrzewie).

 

Ujęcie wody w Dusznikach

Nazwa/ lokalizacja	Rzecz.  średni pobór m3/d	Pozwolenie wodnoprawne	Wydajność zgodna z pozwoleniem	Obsług. miejscowości	Liczba obsł. osób
Duszniki	400	OŚ-6223/80/2001 z dnia 10.12.2001 r. (ważne do 30.11.2011 r.)	Q śr. d = 680,0 m3/d Q max .h = 105,0 m3/h Q roczne = 248,2 tys. m3/rok	Duszniki Chełminko Niewierz Zakrzewko	3 079

Ujęcie zaopatruje około 38% mieszkańców gminy.

Źródłem poboru wody są dwie studnie głębinowe ujmujące warstwę wodonośną z utworów plioceńskich w kat. "B".

 

Ujęcie wody w Kunowie

Nazwa/ lokalizacja	Rzecz. średni pobór m3/d	Pozwolenie wodnoprawne	Wydajność zgodna z pozwoleniem	Obsług. Miejscowości	Liczba obsł. osób w poszcz. Miejsc.
Kunowo	250	OŚ-6223/13/03 z dnia 15.12.2003  r. (ważne do 31.12.2013 r.)	Q śr. h = 31,3 m3/h Q max  roczne = 255,5 tys.  m3/rok	Kunowo Mieściska Młynkowo Sękowo Wilczyna	1 376

 

Ujęcie zaopatruje około 17% mieszkańców gminy.

Pobór wód podziemnych odbywa się z dwóch studni z utworów czwartorzędowych w kat. "B". Wydajność ujęcia zgodnie z zatwierdzoną dokumentacją hydrologiczną wynosi 90 m3/h.

 

Ujęcie wody w Sarbii

Nazwa/ lokalizacja	Rzecz. średni pobór m3/d	Pozwolenie wodnoprawne	Wydajność zgodna z pozwoleniem	Obsług. Miejscowości	Liczba obsł. Osób w poszcz. Miejsc.
Sarbia	600	OŚ IV-7211/10-12/95 z dnia 20.06.1995 r. (ważne do 31.12.2010 r.)	Q max .h =  120,0 m3/h Q śr. d = 1467,54 m3/d Q roczne = 498,996 tys. m3/rok	Brzoza Ceradz Dolny Grodziszczko Grzebienisko Sarbia Sędzinko Sędziny Wierzeja Wilkowo Zalesie	2 810

Ujęcie obsługuje 35% mieszkańców gminy.

Woda jest ujmowana z dwóch studni czwartorzędowych o głębokościach 53 i 64,5 m. Ujęcie posiada zatwierdzone zasoby eksploatacyjne w kat. "B" w ilości 120,0 m³/h przy depresji s=17,4 m (decyzja nr G-423-20-73 z dnia 12.02.1973 r.)

Ujmowana woda na wszystkich trzech ujęciach jest poddawana procesowi uzdatniania: odmanganiania i odżelaziania. Woda uzdatniona jest gromadzona w zbiornikach retencyjnych i następnie w miarę potrzeb rozprowadzana do sieci pompami II°.

Zakładowe ujęcie w Podrzewiu należące do RKS Wilczyna zaopatruje 854 mieszkańców miejscowości Podrzewie, czyli około 10% mieszkańców gminy.

Łącznie do zbiorczej sieci wodociągowej podłączonych jest 100% mieszkańców gminy.

Łączna długość sieci wodociągowej jest równa 249,6 km. Powstawała w różnych okresach i jest wykonana z różnych materiałów: PCV, PE, stal, azbestocement. Z tym, że rury azbestocementowe stanowią około 4-5 km całej sieci. Stan techniczny sieci jest różny, ale pozwala na ciągłość dostaw wody.

Eksploatacją wodociągów zajmuje się Komunalny Zakład Budżetowy w Dusznikach.

Sieci wodociągowe oparte na ujęciach w Sarbii i Dusznikach są ze sobą połączone, tworzą pierścienie, zabezpieczając w ten sposób ciągłość dostaw wody do wszystkich miejscowości zaopatrywanych z ich ujęć, nawet w przypadku awarii.

Sieć wodociągowa zaopatrywana z ujęcia w Kunowie posiada wyprowadzenie w kierunku Dusznik umożliwiające jej połączenie z siecią "Duszniki". Natomiast planowane jest połączenie sieci w Podrzewiu zaopatrywanej obecnie z ujęcia zakładowego RKS Wilczyna, do ujęcia w Dusznikach, w celu zabezpieczenia niezależności dostaw wody dla mieszkańców Podrzewia od funkcjonowania zakładu. Ujęcie to i stacja uzdatniania wody posiada odpowiednią rezerwę wydajności.

Obszar gminy jest obsługiwany przez 3 gminne oczyszczalnie ścieków zlokalizowane w: Dusznikach, Grzebienisku i Podrzewiu.

 

Oczyszczalnia w Dusznikach

Nazwa/ lokalizacja	Rzecz. Średnia przepustowość m3/d	Pozwolenie wodnoprawne	Wydajność zgodna z pozwoleniem	Obsług. Miejscowości	Liczba obsł. osób w poszcz. Miejsc.
Duszniki	109,0	OŚ-6223/84/2001 z dnia 3.01.2002 r. (ważne do 31.12.2006 r.) oraz decyzja zmieniająca OŚ-6223/25/03 z dnia 23.01.2004 r.	Q max .h =  50,0 m3/h Q śr. d = 500,0 m3/d Q max d = 650,0 m3/d Q roczne = 182,5 tys. m3/rok	Duszniki	354

 

Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna typu BIOBLOK z punktem zlewnym ścieków dowożonych. Oczyszczalnia jest wyposażona w prasę komorowa do odwadniania osadu oraz instalacje do wapnowania osadu.

Oczyszczalnia została oddana do eksploatacji w 2003 roku. Obecnie oczyszczalni jest obciążona w 1/5 swojej przepustowości.

Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rów melioracyjny o nazwie MS-E-3.

 

Oczyszczalnia w Grzebienisku

Nazwa/ lokalizacja	Rzecz. średnia przepusto-wość m3/d	Pozwolenie wodnoprawne	Wydajność zgodna z pozwoleniem	Obsług. Miejscowości	Liczba obsł. Osób w poszcz. miejsc.
Grzebienisko	100,0	OŚ-6223/9/2004 z dnia 16.03.2004 r. (ważne do 31.03.2014 r.)	Q śr. d = 180,0 m3/d Q roczne = 65,7 tys. m3/rok	Grzebienisko	400

Oczyszczalnia została oddana do eksploatacji w 2001 roku. Jest to mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia typu BIOBLOK. Oczyszczalnia jest wyposażona w punkt zlewny oraz workownicę typu DRAIMAD do odwadniania osadu.

Obecnie oczyszczalnia jest obciążona w 55% przepustowości.

Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rów melioracyjny o nazwie MW-E-37.

 

Oczyszczalnia w Podrzewiu

Nazwa/ lokalizacja	Rzecz. średnia przepusto-wość m3/d	Pozwolenie wodnoprawne	Wydajność zgodna z pozwoleniem	Obsług. Miejscowości	Liczba obsł. Osób w poszcz. miejsc.
Podrzewie	200,0	OŚ-6223/8/2004 z dnia 16.03.2004 r. (ważne do 31.03.2014 r.)	Q śr. d = 210,0 m3/d Q roczne = 76,65 tys. m3/rok	Podrzewie	630

Jest to najstarsza z gminnych oczyszczalni, również w tej samej technologii typu BIOBLOK.

Oczyszczalnia posiada punkt zlewny ścieków, który jest wykorzystywany obecnie w niewielkim stopniu, ścieki są dowożone tyko z około 10 nieskanalizowanych gospodarstw z Podrzewia.

Osady z oczyszczalni są dowożone do oczyszczalni ścieków w Dusznikach.

Oczyszczalnia jest obciążona w 95%, nie planuje się podłączenia nowych dostawców.

Odbiornikiem ścieków jest rów melioracyjny MW-B-28.

 

Dane dotyczące sieci kanalizacyjnej przedstawiono w poniższej tabeli.

 

Dane dotyczące sieci kanalizacyjnej

Lp.	Miejscowość	Długość [km]	Materiał	Obiekty na sieci	Stan techniczny
1.	Duszniki	6,120	PEHD	Stacja próżniowo-tłoczna Qśr. d = 405 m3/d Studnie zaworowe przyłącza domowego - 81 szt.	Bardzo dobry
2.	Grzebienisko	5,165	PCV	Przepompownie ścieków - 3 szt. Studzienki przykanalikowe - 78 szt.
3.	Podrzewie	7,656	PCV	Przepompownie ścieków - 3 szt. Studzienki przykanalikowe - 143 szt.
4.	Razem	18,941

 

Eksploatacją urządzeń kanalizacyjnych zajmuje się Komunalny Zakład Budżetowy w Dusznikach.

 

Na terenie gminy Duszniki występują dobre i bardzo dobre gleby. Pod względem przydatności rolniczej gleb wśród gruntów ornych gminy przeważają gleby 2 kompleksu pszenno-dobrego (20,6 %) z udziałem kompleksu 4 żytniego bardzo dobrego (około 16 %).

Klasy bonitacyjne na terenie gminy przedstawiają się następująco:

Klasa II - 0%

Klasa IIIa - 9%

Klasa IIIb - 14%

Klasa IVa - 29%

Klasa IVb - 18%

Klasa V - 23%

Klasa VI - 6%

Klasa VIRZ - 1%.

 

W 1991 roku opracowano modernizację programu gazyfikacji gminy, który zakłada zasilanie gazem z dwóch kopalń miejscowych - Duszniki i Ceradz Dolny.

Obecnie trwają prace nad gazyfikacją gminy zgodnie z założonym Programem. Doprowadzono gaz do następujących miejscowości: Duszniki, Podrzewie, Wilczyna, Sękowo i Ceradz Dolny.

Łączna długość sieci wynosi 51 km, podłączone są 572 budynki. Trwają prace projektowe nad doprowadzeniem sieci gazowej do Sędzinka i Sędzin.

Większość obiektów użyteczności publicznej będących w zasięgu sieci gazowej posiada zmodernizowany system zaopatrzenia w ciepło z węglowego na gazowe lub olejowe (poza zasięgiem sieci gazowej). Są to:

- Szkoła Podstawowa w Sękowie (zainstalowano kocioł gazowy o mocy 48 kW),

- Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Dusznikach (zainstalowano kocioł gazowy o mocy 2x200 kW),

- Szkoła Podstawowa w Podrzewiu (zainstalowano kocioł gazowy),

- Gimnazjum w Grzebienisku (zainstalowano kocioł olejowy o mocy 55 kW),

- Przedszkole w Grzebienisku (zainstalowano kocioł olejowy o mocy 28 kW),

- Przedszkole Samorządowe w Podrzewiu (zainstalowano kocioł gazowy),

- Gminny Ośrodek Kultury - stary budynek (zainstalowano kocioł gazowy o mocy 120 kW),

- Ośrodek Sportu i Rekreacji w Dusznikach (zainstalowano kocioł gazowy o mocy 120 kW),

- Urząd Gminy w Dusznikach (zainstalowano kocioł gazowy o mocy 100 kW).

 

W celu zmniejszenia strat ciepła jednocześnie z modernizacją systemów grzewczych przeprowadzono działania termomodernizacyjne w wymienionych obiektach.

 

Pozostają budynki 2 szkół podstawowych: w Grzebienisku i w Sędzinku opalane węglem.

 

W miejscowościach nie objętych siecią gazową zaopatrzenie w ciepło odbywa się przeważnie poprzez paleniska piecowe lub, w nowszych budynkach lokalne instalacje centralnego ogrzewania. Głównym czynnikiem grzewczym na obszarach niezgazyfikowanych jest węgiel i jego pochodne. Sporadycznie występują instalacje centralnego ogrzewania oparte na oleju opałowym propan-butan.

 

Obszary cenne przyrodniczo to: doliny rzeczne, kompleksy leśne i parki podworskie.

Najcenniejszym obszarem przyrodniczym jest rezerwat leśny "Duszniczki" o powierzchni 0,77 ha utworzony Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego w 1958 roku. Rezerwat stanowi wyspowe stanowisko modrzewia polskiego występujące w zespole dębowo-grabowym. Głównym przedmiotem ochrony jest grupa 16 drzew w wieku około 140 lat. Modrzewie osiagają ponad 80 cm średnicy i 36 m wysokości. Rezerwat jest objęty ochroną częściową.

Doliny rzeczne są bardzo malowniczym elementem krajobrazu gminy. Cechą charakterystyczną jest roślinność torfowiskowa i szuwarowa oraz łąki i pastwiska urozmaicone zadrzewieniami.

Wysokie walory przyrodniczo - kulturowe stanowi szata roślinna chronionych parków dworskich w miejscowościach:

- Sarbia (6,75 ha),

- Duszniki (3,14 ha),

- Niewierz (2,80 ha),

- Podrzewie (1,75 ha),

- Wilczyna (1,0 ha),

- Ceradz Dolny (9,28 ha),

- Brzoza (4,07 ha),

- Sękowo (3,36 ha),

- Sędziny (2,95 ha).

Do użytków ekologicznych zalicza się:

- Torfowisko koło Niewierza,

- Wodne nieużytki (oczka wodne, bagna i torfowiska k. Niewierza),

- Łąki i część zarośniętego jeziora koło Wilczyny.

Wskazane ze względu na bogactwo i różnorodność występowania flory i fauny, szczególnie ptactwa wodnego (bociana czarnego i żurawia).

 

Pomniki przyrody:

- lipa drobnolistna przy kościele w Wilczynie (nr kat. 310).

 

W ewidencji konserwatorskiej znajduje się aż 135 obiektów. Towarzyszą one w większości zespołom dworskim i folwarcznym.

W rejestrze zabytków występuje 7 obiektów, są to:

Duszniki

- zespół kościelny parafii p.w. Św. Marcina

- zespół dworski,

Wilczyna

- zespół kościoła p.w. Św. Jadwigi,

Brzoza

- zespół dworski z XIX w.,

Sędziny

- zespół pałacowy z XIX w.,

Podrzewie

- zespół dworski,

Zakrzewko

- zespół dworski.

Oprócz wymienionych obiektów chronione powinny być kapliczki, figurki, krzyże związane z kultem religijnym i pomniki pamięci narodowej, z których najcenniejsze to:

- Figura NMP Królowej Korony Polskiej w Wilkowie,

- Pomnik poświęcony Powstańcom Wielkopolskim w Dusznikach,

- tablica upamiętniająca zamordowanie dyrektora szkoły podstawowej przez gestapo w Grzebowisku.

Na terenie gminy znajdują się również cenne obiekty archeologiczne do których należą:

- Skupienie osadnicze i grodzisko wklęsłe w Brzozie,

- Grodzisko w Dusznikach,

- Grodzisko w Młynkowie,

- Grodzisko wklęsłe i osady w Niewierzu,

- Grodzisko wklęsłe i osady w Sędzinku,

- Grodzisko w Wilkowie.

 

Lasy zajmują 995 ha, co stanowi 6,4 % powierzchni gminy. Należą do nadleśnictw: Pniewy, Grodzisk i Konstantynowo.

Występują w kilku kompleksach wzdłuż doliny rzeki Mogilnicy Wschodniej i Górnej, w strefie wododziałowej między zlewniami rzeki Samy i Mogilnicy. Największe zbiorowisko leśne stanowią zespoły borowe (bory mieszane świeże z przewagą sosny) oraz zespoły dąbrów (lasy świeże) - dęby z nieznaczną domieszką sosny i brzozy.

Podszycie średnie tworzą krzewy leszczyny i jarzębiny. Bogate jest też runo trawiasto-krzewinkowe.

Zespoły dąbrów, korzystne dla turystyki i zbieractwa grzybów występują w części północno-wschodniej i centralnej na wschód od Dusznik (uroczysko Duszniki).

Drugie zbiorowisko leśne stanowią bory mieszane świeże i bory świeże z drzewostanem sosnowym o skąpym podszyciu. Korzystne dla zbieractwa borówki i maliny.

Bory występują w części południowo-zachodniej gminy wzdłuż Mogilnicy - uroczysko Śliwno i Bródki częściowo leżące poza gminą oraz w części północnej - uroczysko Sękowo.

Na terenie gminy Duszniki występują udokumentowane pokłady kruszywa naturalnego oraz gazu ziemnego.

Gaz ziemny jest wykorzystywany m.in. na potrzeby gminy. Występuje w Ceradzu Dolnym, Dusznikach, Podrzewiu i Sędzinach.